ALMANYA’DA YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMİ

Almanya’da üniversite başvuruları genellikle en geç 15 Temmuz’da kapanır. Dileyen okul bu tarihi 1-2 hafta uzatabilir. Ohne NC (numerus clausus), yani kontenjan kısıtı olmayan bölümlerin başvuruları genellikle eğitimin başladığı tarih olan Eylül-Ekim aylarına kadar devam eder. Almanya’da bir lisans programına başvurmak istiyorsanız, öncelikle Türkiye’de YKS sınavına girerek, Türkiye’de dört yıllık bir lisans programında okuma hakkını kazanmalısınız. Başvurmak istediğiniz okulları belirlemeli ve başvuru şartlarını öğrenmelisiniz.

DAAD Almanya’daki yükseköğrenim kurumlarını temsil eden resmi bir Alman kurumudur. DAAD Istanbul Danışma Merkezi’nde yalnızca Almanya’daki yükseköğrenim koşulları ve DAAD bursları hakkında genel bilgilendirme yapılır; başvuru takibi, belge çevirisi, başvuru belgesi hazırlama vb. ücretli veya ücretsiz kişiye özel hizmetler verilmemektedir. Hafta içi belirli günlerde, randevu almak şartıyla online toplu bilgilendirme yapılır. Bilgilendirme toplantılarına katılım ücretsizdir. DAAD Istanbul Danışma Merkezi'nde herhangi bir üniversite veya dil kursu adına başvuru alınmamaktadır. Lütfen aşağıda yazılanları dikkatlice okuyunuz.

www.daad.de www.study-in-germany.de www.anabin.kmk.org www.hochschulkompass.de www.research-in-germany.de açık kaynaklardan derlediğimiz genel bilgileri paylaşıyoruz. Verdiğimiz bilgilerin Almanya’daki üniversiteler ve resmi kurumlar açısından bir bağlayıcılığı olmadığını ve bu kurumların her zaman yükseköğrenimle ilgili tüm şartlarda değişiklik yapma hakkının saklı olduğunu hatırlatmak isteriz. Almanya’da yükseköğrenim hakkında kesin ve güncel bilgiler için mutlaka üniversitelere ait veya onların sizi yönlendirdiği kaynaklardan yararlanmanızı öneriyoruz.

Almanya’daki üniversite türleri

Almanya’da araştırma ve uygulama ağırlıklı olmak üzere iki tip yüksekokul, Universität ve Fachhochschule (FH/HS/HAW - Uygulamalı Bilimler Üniversitesi - University for Applied Science) bulunur. Her iki grup okulda da yükseköğrenim bitiminde bachelor veya master diplomaları verilir. Bazı FH’lar da doktora seviyesinde eğitim verilmeye başlanmasına rağmen, doktora eğitimi halen yaygın olarak Universitätlerde verilmektedir. Ancak bir FH’da master eğitimi tamamlandıktan sonra bir başka Universität’de doktora yapılabilir. Doktora ve post-doc seviyesinde çalışmalar üniversitelerde ve araştırma enstitülerinde yürütülür. Üniversiteler tanımları gereği daha teorik ve araştırma ağırlıklı bir eğitim sunarken, Fachhochschulelerde uygulama ağırlıklı bir eğitim programı uygulanır. Bu yüzden özellikle mühendislik ve tasarım gibi uygulamalı branşlarda Fachhochschuleler ciddi bir seçenektir.

Almanya’da ayrıca Kunsthochschule (Güzel Sanatlar Yüksekokulu), Pädagogische Hochschule (Eğitim Bilimleri Yüksekokulu) ve Theologische Hochschule (İlahiyat Yüksekokulu) bulunur.

Almanya’da gerek lisans gerekse master programları için merkezi bir yerleştirme sistemi bulunmaz. Üniversiteler kabul edecekleri öğrencileri kendileri seçer. Bu sebeple Almanya'da okumayı düşündüğünüz programın bulunduğu üniversiteyi veya üniversiteleri aramanız, başvuru koşullarını öğrenmeniz ve başvurunuzu şahsen ilgili üniversiteye veya üniversitelere yapmanız gerekir.

Almanya’daki lisans ve master programlarını www.myguide.de www.hochschulkompass.de www.studienwahl.de www.daad.de/international-programmes, www.university-ranking.de www.tu9.de sitelerinden araştırabilirsiniz.

www.myguide.de www.hochschulkompass.de www.studienwahl.de www.daad.de/international-programmes Almanya’daki lisans ve master programlarını aratabileceğiniz bir arama motoru olarak kullanılabilir. Siteyi açtığınızda karşınıza gelen arama kutusuna Almanya'da okumak istediğiniz branşı arama sözcüğü olarak girip arattığınızda (örn. law, bwl, engineering, medizin, chemie vb.) arama motoru size ilgili branşın bulunduğu üniversitelerin linklerini listeler. Arama motoru üzerindeki arama filtrelerini kullanarak aramanızı daraltabilirsiniz. Listenizi daralttıktan sonra karşınıza gelen linkleri tek tek açıp inceleyerek başvurmak istediğiniz bölümün içeriği ve başvuru şartları hakkında bilgi alabilirsiniz.

Almanya’da Lisans eğitimine başvuru

Almanya’da lisans öğrenimi tıp ve hukuk gibi alanlar dışında genellikle 6 dönem sürüyor. Bazı teknik branşlarda 1 dönemlik staj talep edilebilir ve bu tür lisans programları 7 dönem sürebilir. Almanya'da aynı anda istediğiniz kadar bölüme başvurabilirsiniz. Başvurabileceğiniz bölüm sayısında herhangi bir kısıtlama bulunmaz.

Genel Başvuru Dönemleri:

• Kış Dönemi (Ekim’de başlar): 15 Nisan - 15 Temmuz
• Yaz Dönemi (Nisan’da başlar): 15 Kasım - 15 Ocak

Her üniversite veya lisans programı bu tarih aralıklarında kendisine özel başvuru tarihleri belirleyebilir. Örneğin 1-30 Nisan, 15 Mayıs – 15 Temmuz gibi. Kesin ve güncel bilgiler için okulların internet sitelerinde yer alan başvuru tarihleriyle ilgili açıklamalar dikkatle okunmalıdır.

Temel başvuru şartları:

Almanya’da üniversite öğrenimi konusunda yerine getirilmesi gereken birincil koşul Türkiye`de ÖSYM tarafından örgün bir üniversite programına yerleştirilmiş olmaktır. Yani Türkiye’de üniversiteye yerleştirme sınavında 4 yıllık örgün bir lisans programında okumaya hak kazanmış olmalısınız. Abitur, IB, Matura ve benzeri Avrupa çapında geçerli lise diplomalarının ibraz edilmesi halinde, ayrıca YKS’yle (Yükseköğretim Kurumları Sınavı) dört yıllık örgün bir lisans programına yerleştiğinizi gösteren sonuç belgesi sunmanız gerekmez. Türkiye’de lise eğitimini tamamlayan yabancı uyruklu vatandaşlar Türkiye’de üniversite okumak istedikleri takdirde Yabancı Öğrenci Sınavı’na (YÖS) girmeliler. Türkiye’de YÖS sınavının yapılması ve hangi kriterlere göre YÖS’le dört yıllık örgün lisans programlarına yerleşileceği üniversitelerin inisiyatifine bırakılmış durumda. YÖS sonuç belgesinde yerleşilen lisans programı görünmüyor, sadece puan görünüyor. Bu sebeple YÖS’e giren yabancı uyruklu vatandaşların Türkiye’de dört yıllık örgün bir lisans programına kayıt yaptırdıklarını da ispatlaması gerekiyor.

Anadolu Lisesi veya dengi statüdeki liselerin mezunları, Almanya’da, Türkiye’de yerleştikleri dört yıllık örgün lisans programıyla aynı adı taşıyan veya onun benzeri bir lisans programına başvurabilirler. Benzeri bölümlerin hangileri olacağına başvurduğunuz lisans programı karar verecektir.

Açık lise mezunlarının da Türkiye’de YKS sınavıyla dört yıllık örgün bir lisans programına yerleşme hakkını kazanması gerekiyor. Ancak Açık Lise mezunlarının başvurusu alınan lise eğitimini gösteren transkript üzerinden bireysel olarak değerlendiriliyor. Yani, açık lisede aldığınız eğitimin size doğrudan Almanya’daki bir üniversiteye başvuru hakkı verip vermeyeceğine başvuracağınız üniversite transkriptinizi inceledikten sonra karar veriyor. Almanya’daki üniversite transkriptinizi inceledikten sonra sizi Studienkolleg’e de yönlendirebilir.

2002 yılından itibaren meslek liselerinden mezun olanlar, ÖSYM sınavına katılmadan, doğrudan Türkiye’deki 2 yıllık meslek yüksekokullarına geçebilmektedir. Bu mezunlar için şu geçerlidir: Almanya'da herhangi bir üniversiteye doğrudan başvurabilmek için 2 yıllık ön lisans programının tamamlanıp, ön lisans diplomasının alınması gerekmektedir. Ön lisans diploması hangi alanda alınmışsa o alandaki lisans programlarına başvuru yapılabilir. Bir Meslek Lisesi mezununun Almanya’da doğrudan tüm üniversitelerdeki lisans programlarına başvurabilmesi için YKS ikinci oturumda, yani Alan Yeterlilik Testi’nde (AYT’de) 180’in üzerinde puan alıp 4 yıllık örgün bir lisans programına yerleşmesi ve burada bir yılı tamamlaması gerekmektedir. İlk oturumda, yani Temel Yeterlilik Testi’nde (TYT’de) 150 ve üzeri puan alınıp bir meslek yüksekokuluna yerleşildiği takdirde, ön lisans programında 1 yılın (2 sömestir) başarıyla tamamlanması gerekmektedir. Bu durumda da ancak Studienkolleglere başvurulabilir ve Studienkolleg’de bir yılı tamamladıktan sonra yapılacak Feststellungsprüfung’da başarılı olunduğu takdirde sadece Fachhochschulelere başvuru hakkı kazanılır. YKS ikinci oturumda 180 ve üzeri puan alınarak, bir yüksekokulda 4 yıllık bir lisans programına yerleşme hakkı kazanıldığı takdirde, sadece Fachhochschulelerdeki ilgili bölümlere başvuru yapılabilir.

Genel veya meslek liselerinden mezun olup, YKS’yle Açıköğretim Fakültesi’nde bir lisans programında okumaya hak kazananlar, burada iki seneyi (4 sömestir) tamamladıkları takdirde‚ öğrenim gördükleri veya benzeri bir dalda lisans seviyesinde eğitim görmek üzere doğrudan Almanya’daki üniversitelere başvurabilir.

Ön lisans programlarında okuyanlar, iki senelik yükseköğrenimi tamamladıklarını ön lisans diplomasıyla belgeledikleri takdirde‚ bitirdikleri alandaki lisans programlarına başvurabilir. İngilizce eğitim mümkün; ancak Türkiye'de anladığımız anlamda Almanca veya İngilizce hazırlık sınıfı bulunmaz.

Dil yeterliliği B2-C1 aralığında olmalı:

Almanca için kabul edilen dil yeterlilik belgeleri: DSD2 / TestDaf4-5 / DSH2-3 / Goethe C2/ Telc C1

İngilizce için kabul edilen dil yeterlilik belgeleri: TOEFL/IELTS

Tüm başvuru şartları için lütfen başvurmayı düşündüğünüz okulun internet sitesini inceleyiniz.

Numerus Clausus (kontenjan kısıtlaması)

Almanya’daki üniversitelerde bazı bölümlere olan talep o bölümlerin kabul edebileceği öğrenci sayısını aşar. Bu sebeple kısaca NC olarak adlandırılan Numerus Clausus, yani kontenjan kısıtlaması uygulanır. Tıp, diş hekimliği, veterinerlik ve eczacılık branşlarında ülke çapında başvuru kontenjanları kısıtlanır. Yani, bu bölümler için tüm ülke çapında geçerli olan bir asgari not barajı (bundesweites NC) belirlenir ve Abitur (lise bitirme) notu bu barajın altında kalan adaylar bu bölümlere başvuramaz. Bir Auslandsschule’den Abitur diploması alanlar Bildungsinländer statüsünü kazanır. Bildungsinländer Almanya’da Abitur diploması almış lise mezunlarıyla eşit statüde değerlendirilir ve dört bölüme (tıp, diş hekimliği, veterinerlik ve eczacılık) www.hochschulstart.de üzerinden başvurur.

Bazı lisans programlarında ise başvuru kontenjanını üniversite kendisi kısıtlayabilir. Bu da örtliches NC olarak adlandırılır. Bu durumda üniversite kendisinin belirlediği programlar için bir baraj puan belirler ve Abitur notu bu barajın altında kalan adayların başvurusunu kabul etmez.

Genel olarak üniversite başvurusunda istenen belgeler:

Başvuru formu veya online başvuru formu

Almanca veya İngilizce dil yeterlilik sertifikası (DSD2, Testdaf 4-5, Telc C1, Goethe-Zertifikat C2, DSH 2-3, TOEFL, IELTS)

Lise diploması

Lise not dökümü (transkript)

Türkiye'deki merkezi üniversiteye yerleştirme sisteminde dört yıllık örgün bir lisans programına yerleştiğinizi gösteren belge(Code-Karte) veya IB, Abitur, Matura vb. uluslararası geçerliliği olan bir lise bitirme diploması

Ayrıntılı CV / özgeçmiş

Niyet mektubu (isteğe bağlı)

Referans mektubu (isteğe bağlı)

Gerekli görüldüğü takdirde diğer belge ve sertifikalar

Üniversitelere şahsen başvuru yapılır ve her başvuru ayrı ayrı bireysel olarak değerlendirilir. Başvuru şartlarıyla ilgili bilgiler üniversitelerin internet sitelerinde bulunur. Başvuru yapmak üniversitenin istediği belgeleri üniversitenin gösterdiği yere teslim etmek anlamına gelir. Bazı üniversiteler belgelerin doğrudan kendisine gönderilmesini ister. Bazıları da www.uni-assist.de üzerinden başvuru kabul eder. Uni-assist ücret karşılığında, yurtdışından gelen başvuruları üniversite adına inceler ve bu inceleme sonucunda eksiksiz ve hatasız hazırlanmış başvuru dosyalarını ilgili üniversiteye iletir. Uni-assist üzerinden yapılan başvurularda ilk başvuruda 75,00€, sonraki her bir başvuru için 30,00€ ödenir. Aynı anda iki farklı dönem için başvuru yapılıyorsa, ikinci dönem için yapılan ilk başvurudan da 75,00€, diğer başvurulardan 30’ar € alınır. Uni-assist başvuruları sonuçlandırmaz, yani kabul etmez veya reddetmez, sadece adayların hazırladığı başvuru belgelerinin üniversitenin istediği şekilde hazırlanıp hazırlanmadığını kontrol eder. Eğer başvuru dosyanızdaki belgelerde herhangi bir eksiklik veya hata yoksa başvurunuzun sonucunu üniversite size bildirir.

Almanya’daki üniversiteler tüm belgelerin Almanca veya İngilizce olmasını şart koşar. Dolayısıyla aslı Türkçe olan belgelerin Almanca veya İngilizceye çevrilmesi ve noter tarafından onaylanması gerekir. Belgelerin hazırlanması aşamasında yeminli tercüme ve noter masraflarını göze almak gerekir. Elinizdeki orijinal belgelere Almanya’nın resmi dış temsilciklerinde aslı gibidir yaptırabilirsiniz.

https://service2.diplo.de/rktermin/extern/choose_realmList.do?locationCode=ista&request_locale=en linkinden Almanya’nın resmi dış temsilciliklerinden bilgi almak üzere randevu alabilirsiniz.

Üniversiteler kabul kriterlerini genellikle kamuoyuyla paylaşmaz. Ancak Almanya’da yükseköğrenim büyük oranda kamu kaynaklarıyla finanse edildiği için yurtdışından gelen adayların belirli niteliklere sahip olması beklenir. Bunların başında da akademik nitelikler gelir. Yani lisedeki okul başarısını gösteren belgeler önemli olabilir. Türkiye’de YKS’den alınan sonuç genellikle ilk sırada gelen bir değerlendirme kriteri olmasa da bir üniversite Türkiye’den aldığı başvuruları sıralamak için duruma göre YKS sonucunu da dikkate alabilir.

Dil yeterliliği

Almanca veya İngilizce yüksek lisans programlarına başvurabilmek için ilgili yüksek lisans programının öngördüğü seviyede Almanca veya İngilizce bilgisini gösteren belgeyi başvuru esnasında sunmak gerekir. Almanya'da üniversite eğitimi alabilmek için genel olarak gereken Almanca veya İngilizce seviyesi B2-C1 aralığıdır.

Üniversiteler Almanca kursları açabilir. Bu durum sıklıkla bu kursların Almanca hazırlık sınıfı zannedilmesine sebep olur. Oysa Almanya’da üniversitelerin yabancı dil hazırlık sınıfı bulunmaz. Almanya’daki üniversiteler başvuru sırasında Almancayı nerede öğrendiğinize bakmaz, şart koştukları Almanca dil sertifikasını sunmanızı talep eder.

Almanya’daki Almanca eğitim verilen yükseköğrenim programlarına başvururken, Almancanızın B2-C1 seviyesinde olduğunu kanıtlamak üzere DSD II, TestDaf – TDN 4-5, DSH – 2-3, Goethe C2 veya Telc C1 dil sertifikalarından biri veya Studienkolleg’lerde yapılan Feststellungsprüfung’un Almanca sınav sonucu KMK (Kultusministerkonferenz) kararıyla geçerli kabul edilir.

Deutsches Sprachdiplom der Kultusministerkonferenz (Stufe II): Türkiye'de DSD II belgesi verilen Almanca tedrisatlı Anadolu Liseleri:

İsmail Safa Özler Anadolu Lisesi - Adana / Ankara Anadolu Lisesi - Ankara / Çankaya Anadolu Lisesi - Ankara / Hacı Ömer Tarman Anadolu Lisesi - Ankara / Nuran Çakallıklı Anadolu Lisesi - Antalya / Antalya Koleji - Antalya / ALEV Lisesi - İstanbul / ALKEV Lisesi - İstanbul / Bahçelievler Anadolu Lisesi, İstanbul / Cağaloğlu Anadolu Lisesi - İstanbul / IELEV Lisesi - Istanbul / Kabataş Erkek Lisesi - İstanbul / Kartal Anadolu Lisesi - Istanbul / Üsküdar Ahmet Keleşoğlu Anadolu Lisesi - Istanbul /  Bornova Anadolu Lisesi - İzmir / İzmir Anadolu Lisesi - İzmir / TAKEV Lisesi - İzmir / Yunus Emre Anadolu Lisesi - İzmir /

TestDaF (Test Deutsch als Fremdsprache): Türkiye’de İstanbul’da Marmara Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu bünyesinde girebileceğiniz bir sınavdır. Sınava Istanbul dışında Adana, Ankara, Antalya, Bursa ve İzmir’deki sınav merkezlerinde girilebilir. Goethe-Institut da Testdaf sınav merkezi olarak hizmet vermektedir. Diğer sınav merkezlerini ve sınav tarihlerini www.testdaf.de adresinden öğrenebilirsiniz.

DSH (Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang): DSH Sınavı Türkiye’de yapılmaz. Bu sınava sadece Almanya’daki üniversitelerin bünyesinde, akredite olmuş merkezlerde girebilirsiniz. www.dsh.de adresinden DSH sınavıyla ve sınav merkezleriyle ilgili bilgilere ulaşabilirsiniz.

Goethe Zertifikat C2: Bu sertifika sınavları Türkiye’deki Alman Kültür Merkezlerinde (Goethe-Institut) yapılmaktadır. Ayrıntılı bilgi için Alman Kültür Merkezine başvurunuz: www.goethe.de

Telc C1: Telc sınavları da Türkiye’de yapılıyor. https://www.telc.net/tr/sinav-katilimcilari/sinav-merkezi-bul.html?tx_telcexamcentres_map[filter][country]=Turkey&tx_telcexamcentres_map[filter][city]=Istanbul adresinden Türkiye’deki Telc sınav merkezlerinin listesine ulaşabilirsiniz.

İngilizce yürüyen programlar için ise TOEFL (Test of English as a Foreign Language), IELTS (International English Language Testing System) veya CAE (Cambridge Advanced English) dil sertifikalarından biri kabul edilebilir. Bu belgeler için şart koşulan seviye bölümden bölüme değişkenlik gösterebilir, bu yüzden başvurduğunuz bölümün koşullarını ayrıntılı olarak inceleyiniz.

Öğrenci vizesi

Almanya için yapılacak vize başvurularında tek yetkili kurum Almanya’nın resmi dış temsilcilikleri olan Büyükelçilik ve Konsolosluklardır. Öğrenci vizesi başvurunuzda temel olarak, Almanya'da bir üniversiteden kabul aldığınızı gösteren belgeyi sunmanız beklenir. Vize başvurunuzun sonuçlanması 4-6 haftayı bulabilir. Vize süreçleri ve diğer başvuru belgeleriyle ilgili açıklamalara https://tuerkei.diplo.de/ ulaşabilirsiniz.

Vizeniz çıktıktan sonra üniversitenizin size bildirdiği tarihte Almanya'ya gidip kaydınızı ve oturum için gerekli işlemleri yaptırmalısınız.

Almanya'ya öğrenci vizesiyle giriş yapan kişilere yarı-zamanlı çalışma izni verilir. Yani öğrenci vizenizle haftada 20 saati, yılda 120 tam veya 240 yarım günü geçmeyecek şekilde bir iş bulup çalışabilirsiniz.